Tweet
Tại sao công ty bạn mãi không đổi mới – và làm sao để thay đổi điều đó
Trong thế giới công nghệ, sáng tạo không phải phép màu — mà là một kiến trúc có thể thiết kế.
Khi nhắc đến đổi mới, nhiều người thường nghĩ đến một nhóm nhỏ lập trình viên hoặc designer đóng đô trong garage, vẽ nên tương lai bằng những dòng code và bản sketch. Nhưng thực tế trong các doanh nghiệp công nghệ lớn, sự đổi mới thường bị chính hệ thống vận hành hiệu quả của họ kìm hãm. Nghịch lý của sự mở rộng
Khi một công ty tăng trưởng, họ tối ưu cho sự ổn định, tiêu chuẩn hóa và kiểm soát rủi ro. Nhưng những yếu tố đó — tuy cần thiết cho quy mô — lại vô tình bóp nghẹt thứ quan trọng nhất: tư duy đột phá.
Các team rơi vào một vòng lặp tư duy quen thuộc: “Từ trước đến giờ vẫn làm thế, sao phải thay đổi?” Tôi gọi đó là "dòng tư duy trôi lặng" – không có sóng lớn, nhưng cũng không bao giờ ra biển lớn. Muốn đổi mới? Đừng chờ cảm hứng, hãy kiến tạo điều kiện
Tôi từng làm việc cùng những tổ chức như Disney hay Virgin. Họ không ngồi đợi tia sét ý tưởng lóe lên — họ kiến trúc cả cơn giông bão.
Ví dụ như dự án MagicBand của Disney. Ban đầu, đây không phải là một sản phẩm công nghệ độc đáo, mà là câu trả lời cho những câu hỏi lớn: "Làm sao để chuyến đi của khách hoàn hảo hơn?" Và từ những câu hỏi đó, công nghệ mới được sinh ra để phục vụ trải nghiệm, không phải ngược lại.
Nếu bạn là CTO hay Product Owner, bài học ở đây rất rõ ràng: đổi mới không bắt đầu từ giải pháp, mà bắt đầu từ những câu hỏi đúng. Storytelling và nguyên lý “Minh họa”
Kể chuyện chưa đủ. Muốn ý tưởng được đầu tư, bạn phải khiến người nghe nhìn thấy nó, cảm được nó. Tại Disney, một lãnh đạo sáng tạo từng đưa hẳn một con hổ thật vào phòng họp để “pitch” ý tưởng safari. Và ý tưởng tưởng như điên rồ đó giờ là một phần của Disney’s Animal Kingdom.
Ở công ty bạn, có thể bạn không cần… hổ, nhưng cần thứ gì đó tương đương về mặt cảm xúc và trải nghiệm. Wireframe sống động, prototype chạm được, hoặc demo gắn với insight khách hàng thật — đó là những công cụ tạo ra “wow moment” trong nội bộ, nơi quyết định ngân sách và thời gian được thực hiện. Hệ sinh thái nuôi dưỡng đổi mới
Nếu bạn muốn nhóm của mình sáng tạo hơn, hãy giải phóng họ khỏi vòng xoáy “Busy Beta” – nơi task ngập đầu, deadline dí sát, và Slack không ngừng nhảy thông báo.
Hãy thiết kế những “greenhouse space” — không gian vật lý hoặc tinh thần, nơi nhóm có thể bước vào chế độ “Alpha sáng tạo”: thảnh thơi, kết nối và đủ thời gian để tư duy xa hơn MVP. Những không gian này có thể là:
Một cạm bẫy phổ biến: các công ty tech hoặc quá thiên về ideation (mơ mộng), hoặc quá bị bóp bởi execution (thực thi).
Hãy học từ Pixar: trong mỗi buổi brainstorm, không ai được nói “không” — mà luôn bắt đầu bằng “Còn nếu ta thêm vào…”. Tư duy cộng thêm (plussing) cho phép ý tưởng sống đủ lâu để tiến hóa.
Đây là lúc bạn cần cả 2 bộ kỹ năng trong đội:
Sáng tạo không phải là đặc quyền của startup. Nó có thể được kỹ sư hóa trong mọi công ty — kể cả enterprise hàng nghìn nhân viên.
Điều quan trọng là bạn có đang:
Vì khi môi trường đủ tốt, kết quả bạn nhận được không chỉ là đổi mới — mà là sự lột xác toàn diện.
Trong thế giới công nghệ, sáng tạo không phải phép màu — mà là một kiến trúc có thể thiết kế.
Khi nhắc đến đổi mới, nhiều người thường nghĩ đến một nhóm nhỏ lập trình viên hoặc designer đóng đô trong garage, vẽ nên tương lai bằng những dòng code và bản sketch. Nhưng thực tế trong các doanh nghiệp công nghệ lớn, sự đổi mới thường bị chính hệ thống vận hành hiệu quả của họ kìm hãm. Nghịch lý của sự mở rộng
Khi một công ty tăng trưởng, họ tối ưu cho sự ổn định, tiêu chuẩn hóa và kiểm soát rủi ro. Nhưng những yếu tố đó — tuy cần thiết cho quy mô — lại vô tình bóp nghẹt thứ quan trọng nhất: tư duy đột phá.
Các team rơi vào một vòng lặp tư duy quen thuộc: “Từ trước đến giờ vẫn làm thế, sao phải thay đổi?” Tôi gọi đó là "dòng tư duy trôi lặng" – không có sóng lớn, nhưng cũng không bao giờ ra biển lớn. Muốn đổi mới? Đừng chờ cảm hứng, hãy kiến tạo điều kiện
Tôi từng làm việc cùng những tổ chức như Disney hay Virgin. Họ không ngồi đợi tia sét ý tưởng lóe lên — họ kiến trúc cả cơn giông bão.
Ví dụ như dự án MagicBand của Disney. Ban đầu, đây không phải là một sản phẩm công nghệ độc đáo, mà là câu trả lời cho những câu hỏi lớn: "Làm sao để chuyến đi của khách hoàn hảo hơn?" Và từ những câu hỏi đó, công nghệ mới được sinh ra để phục vụ trải nghiệm, không phải ngược lại.
Nếu bạn là CTO hay Product Owner, bài học ở đây rất rõ ràng: đổi mới không bắt đầu từ giải pháp, mà bắt đầu từ những câu hỏi đúng. Storytelling và nguyên lý “Minh họa”
Kể chuyện chưa đủ. Muốn ý tưởng được đầu tư, bạn phải khiến người nghe nhìn thấy nó, cảm được nó. Tại Disney, một lãnh đạo sáng tạo từng đưa hẳn một con hổ thật vào phòng họp để “pitch” ý tưởng safari. Và ý tưởng tưởng như điên rồ đó giờ là một phần của Disney’s Animal Kingdom.
Ở công ty bạn, có thể bạn không cần… hổ, nhưng cần thứ gì đó tương đương về mặt cảm xúc và trải nghiệm. Wireframe sống động, prototype chạm được, hoặc demo gắn với insight khách hàng thật — đó là những công cụ tạo ra “wow moment” trong nội bộ, nơi quyết định ngân sách và thời gian được thực hiện. Hệ sinh thái nuôi dưỡng đổi mới
Nếu bạn muốn nhóm của mình sáng tạo hơn, hãy giải phóng họ khỏi vòng xoáy “Busy Beta” – nơi task ngập đầu, deadline dí sát, và Slack không ngừng nhảy thông báo.
Hãy thiết kế những “greenhouse space” — không gian vật lý hoặc tinh thần, nơi nhóm có thể bước vào chế độ “Alpha sáng tạo”: thảnh thơi, kết nối và đủ thời gian để tư duy xa hơn MVP. Những không gian này có thể là:
- Hackathon định kỳ
- Sprint ý tưởng không target
- Giờ làm việc “không họp” để deep work
- Showcase nội bộ để các team share thử nghiệm và concept mới
Một cạm bẫy phổ biến: các công ty tech hoặc quá thiên về ideation (mơ mộng), hoặc quá bị bóp bởi execution (thực thi).
Hãy học từ Pixar: trong mỗi buổi brainstorm, không ai được nói “không” — mà luôn bắt đầu bằng “Còn nếu ta thêm vào…”. Tư duy cộng thêm (plussing) cho phép ý tưởng sống đủ lâu để tiến hóa.
Đây là lúc bạn cần cả 2 bộ kỹ năng trong đội:
- Thinkers để mở rộng không gian ý tưởng
- Doers để thu hẹp và biến chúng thành hiện thực
Sáng tạo không phải là đặc quyền của startup. Nó có thể được kỹ sư hóa trong mọi công ty — kể cả enterprise hàng nghìn nhân viên.
Điều quan trọng là bạn có đang:
- Đặt đúng câu hỏi?
- Cho phép “minh họa” ý tưởng thay vì chỉ nói lý thuyết?
- Giải phóng nhóm khỏi vòng xoáy bận rộn để họ thật sự tư duy?
- Và thiết kế văn hóa nơi “một ý tưởng kỳ quặc” được nuôi dưỡng thay vì bị bác bỏ?
Vì khi môi trường đủ tốt, kết quả bạn nhận được không chỉ là đổi mới — mà là sự lột xác toàn diện.